مقدمه:

مطالعه این رساله را نه یکبار بلکه چندین بار با تأمل و تعمق و خودشناسی به همه طالبان حقیقت و رستگاری توصیه می کنیم . و توصیه می کنیم که هر یک از مفاد این رساله را تا در نفس خود به روشنی درنیافته اید به بند بعدی نروید . و برای توفیق در این امر بهتر است که چله ای عبادی بهمراه تزکیه نفس و کم خوری و ترجیحاً روزه ترتیب دهید و این رساله را در این چله با تأمل و تکرار و صبر مطالعه نمائید زیرا اکثر معارف این کتاب شهودی هستند و حقایق شهودی با معرفت قلبی درک می شوند و دل بواسطه عبادت و تزکیه نفس است که زنده و هوشیار می شود . که اساس شرک بی معرفتی است .

و سخن آخر اینکه این رساله حاضر جامع و عصاره مجموعه آثار ماست و هر که همین یک کتاب را بدقت دریابد گوئی کل معارف و تجربه و پیام معنوی تمام عمر و کلیه آثار ما را دریافته است انشاءالله !

این کتاب عصاره فتوحات مکیه ، اشارات بوعلی و اسفاراربعه به ساده ترین بیان ممکن است و عصاره قرآن .

بسم اللّه الواحد

1-شرک یک واژه و معنای کاملاً دینی و قرآنی است و لذا ضرورت دارد که از همین جایگاه مورد بررسی قرار گیرد . ولی قصد ما اینست که نشان دهیم که شرک از منظر عقل و معرفت بشری هم امری نادرست و ناحق و منشأ ظلم و تباهی انسان است . بنابراین این پدیده را در آن واحد از منظر معرفت قرآنی و معرفت محض انسانی توأمان مورد بررسی قرار می دهیم تا معلوم شود که معرفت محض انسانی هم ذاتاً به تصدیق و حقانیت معارف الهی می رسد و براستی دین راه عقل است و عقل به دین می رسد .

2- شرک از منظر معارف قرآنی یعنی برای خداوند شریک قرار دادن . و این شریک هر چیزی غیر خدا می تواند باشد ولی اساس این شرک همان نفس بشری است یعنی شراکت بین خود و خدا .

3- اگر قوای طبیعی و یا اقتصادی و علمی و فنی وسیاسی و بشری را شریک اراده و صفات و فعل الهی قرار دهیم خواه ناخواه این قوا را خصوصی و فردی و خودی می کنیم و تحت مالکیت مادی و معنوی و روحی خود قرار می دهیم و سپس این خود و هویت اجتماعی و غریزی و طبیعی و یا علمی و فنی و اقتصادی و سیاسی و امثالهم را شریک خدا می سازیم . پس شرک در معنای نهائی همانا شرک بین خود و خداست .

4- یکی از کهن ترین صور شرک همانا بت پرستی بوده است که نماد و سمبل آشکار شرک است ولی هر کالا و شیء طبیعی هم می تواند یک بت باشد . زیرا بت های کهن هم مظهر جامع فنون و هنرها و زیبائی و زرق و برق و جلال و شوکت بودند و همه توانائیهای بشری در ساختن بت جمع می شد . ولی امروزه کالاهای صنعتی هر یک به مثابه بت هستند که غایت توانائیهای مادی و علمی و هنری بشر در آن آشکار است . امروزه تکنولوژی کارخانه تولید انواع بت هاست و لذا بت اعظم خود تکنولوژی است که خدای بت هاست .

5- ولی این معنا واضح است که آدمی در این بت ها در حقیقت نفس خودش را می پرستد . یعنی تکنولوژی پرستی بشر تجسم نفس پرستی اوست . کسی که اتوموبیل و کامپیوتر و خانه و تزئینات زندگی خود را می پرستد در واقع در همه این بت ها خودش را می پرستد و منیت خود را ستایش می کند . وگرنه آدمی خانه و کارخانه و اتومبیل و کاخ و جواهر و تزئینات دیگران را نمی پرستد ، مال خودش را می پرستد و مال خودش را شریک خدا می سازد .

6- پس واضح است که این همواره «من» است که شریک خدا می شود . منتهی در صورت مالکیت های عینی خود در جهان بیرون .

7- پس واضح است که مالکیت فردی اعم از طبیعی و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و علمی و فنی و عاطفی و هنری و حتی عقیدتی و مذهبی قلمرو عملکرد شرکهای بشری می باشد .

8- پس مالکیت ها که تجسم منیت های نفس بشری هستند همانا بت ها می باشند و این مالکیت و منیت است که شریک ملک الهی و هویت پروردگار می شود .

9- در قرآن کریم شرک اساس ظلم و بلکه ظلم عظیم نامیده شده است . و می دانیم که ظلم های بشری در جامعه هم تماماً بواسطه مالکیت ها و اقتدار بیرونی به فعل می آید که بصور گوناگونی عمل می کند که به زبان امروزی عبارتند

از استثمار (ظلم اقتصادی و جسمانی) ، استعمار(ظلم بواسطه عمران و آبادی و فوت و فن و تکنولوژی)، استبداد( ظلم فرهنگی و رفتاری و ارتباطی) ، استحمار( ظلم فکری و اعتقادی و عاطفی) .

که به بیان دیگر این چهار نوع ظلم را می توان بدینگونه خلاصه کرد : زر ، زور ، تزویر و زار.

10- همه این انواع ظلم ها در منطق قرآنی صور استکبار بمعنای کبر و برتری طلبی و سلطه است : سلطه خود بر دیگران ! و این یعنی بجای خدا بر مردم فرمان راندن و شریک اراده خدا در خلق شدن !

11- منطق توجیهی شرک و مشرکان در قرآن کریم بیان شده است و آن اینکه : ما برای تقرب به خداوند است که بت ها را می پرستیم ! این عین منطق تکنولوژی پرستان و علم و هنر پرستان و ثروت پرستان و طبیعت پرستان در عصر ماست و نیز قدرت پرستان !

12- و می دانیم که در طول تاریخ تا به امروز همه ظالمان و مستکبرین و مستبدین و استعمارگران ، ستمگری خود را به حساب خدا و خدمت به خلق توجیه می کنند . توجیه خدمت به خلق جهت رستگاری و رشد و رفاه خلق عین شرک بخداست و خود را مسئول سرنوشت خلق قرار دادن است و خود را وکیل خدا در نزد خلق می دانند در حالیکه خداوند در کتابش حتی پیامبران بزرگ را هم وکیل خود بر خلق نمی خواند : ای رسول بدان که تو وکیل مردم نیستی و من وکیل آنها هستم !

13- پس در می یابیم که شرک اساس ظلم بشر است . پس عدالت که در نقطه مقابل ظلم است حاصل اخلاص و توحید است که حاصل شرک زدائی می باشد . یعنی عدل حاصل توحید است و ظلم هم معلول شرک می باشد .

سخن آخر:

اینکه این رساله حاضر جامع و عصاره مجموعه آثار ماست و هر که همین یک کتاب را بدقت دریابد گوئی کل معارف و تجربه و پیام معنوی تمام عمر و کلیه آثار ما را دریافته است انشاءالله!

این کتاب عصاره فتوحات مکیه ، اشارات بوعلی و اسفاراربعه به ساده ترین بیان ممکن است و عصاره قرآن .

بیشتر بخوانید در

عنوان کتاب :توحید عملی

(پدیده شناسی شرک و روش شناسی توحید)

ایدئولوژی وحدت وجود

Practical Oneness

مؤلف : استاد علی اکبر خانجانی

تاریخ تألیف : 1389

تعداد صفحه : 154